Yazılı Medya Aracılığıyla Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Sosyokültürel Becerinin
Geliştirilmesi
GÖKDUMAN, Umut Can
Hacettepe Üniversitesi
umutcangokduman@gmail.com
Günümüzde bir yabancı dil öğrenmek, o dilde iletişim kurabilecek yeterlikleri geliştirme olarak
düşünülmektedir. Dilin, günlük hayattaki gerçek aktörlerce, doğal kullanımlarına maruz kalarak
öğrenilmesi, dili kullanarak iletişimi gerçekleştirebilmenin en mühim yöntemlerindendir. Bu
gerçek kullanımlar vasıtasıyla, öğrenenin de kendi dil becerilerini geliştirerek, uygun durumlarda
bunları hayata geçirmesi beklenmektedir. Yazılı ya da sözlü özgün metinler, hem öğrenen
motivasyonunu artırdıkları hem de öğrenilenleri belli bir iletişim durumunda hayata geçirme
imkânı verdikleri için yabancı dil öğretiminde ve öğreniminde büyük bir önem arz eder. Üzerinde
öğretim amaçlı herhangi bir oynama yapılmamış özgün dokümanlara en güzel örneklerden bir
tanesi de günlük gazetelerdir. Yabancı dil öğrenenler, bu dokümanlar sayesinde dilini öğrendikleri
ülkenin kültürel değerleri hakkında bilgi sahibi olabilir; gündemi takip ederek, çeşitli sohbetlerde
söz alabilir ve kendilerini ifade edebilirler. Tüm bu veriler göz önüne alınarak, çalışmada CEFR’in
de altını çizdiği (2001, s.102) sosyokültürel bilgi üzerinde durulacak; yabancı dil olarak Türkçe
öğretiminde Türkiye’de günlük olarak çıkan gazeteler ele alınacaktır. Gazeteler, günlük yaşam,
yaşam şartları, kişiler arası ilişkiler, değerler, inanışlar ve tutumlar, beden dili, toplumsal âdetler,
törensel davranışlar gibi ögeleri barındırdığı için dilin günlük kullanımı hakkında ipuçları
verecektir. CEFR’e göre yiyecek-içecekler, boş zaman etkinlikleri, yaşam standartları, aile yapısı
ve aile bireyleri arasındaki ilişkiler, cinsiyetler arası ilişkiler, ırk ve toplum ilişkileri, sosyal sınıf ,
ideolojiler, ikonlaşmış tarihi kişi ve olaylar, azınlıklar ve mizah, sosyokültürel bilgi ögelerini
barındıran alt başlıklardan birkaçıdır. Çalışma kapsamında, farklı dünya görüşlerine sahip
Cumhuriyet, Hürriyet, Zaman, Yeni Akit ve Birgün gazeteleri; 15 Mart 2016- 15 Nisan 2016
döneminde bir aylık süreyle ele alınacak ve bahsi geçen gazetelerin yalnızca birinci sayfaları
incelenecektir. İlgili gazetelerin basılı sürümlerinin tamamına olmasa da, internet aracılığıyla ilk
sayfalarına ulaşmak hemen hemen dünyanın her yerinden ücretsiz olarak gerçekleştirilebilmektedir.
Bu erişim, sonraki aşama için gerek öğrenen gerekse öğreten için her an ulaşabileceği,
sosyokültürel beceriyi geliştirmeye yönelik hazır bir materyale ulaşma imkânı sunacaktır. Bulgular
ışığında, gazeteler aracılığıyla hangi sosyokültürel ögelerin ön plana çıktığı ve dünya görüşleri aynı
olmayan gazetelerde yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde ne gibi sosyokültürel bilgilerin
bulunduğu tartışılacaktır.
Anahtar sözcükler: Yabancı dil olarak Türkçe, yazılı medya, kültürel çalışmalar, sosyokültürel
bilgi
Improvement of Sociocultural Skills in Teaching Turkish as a Second Language
via Printed Media
GÖKDUMAN, Umut Can
Hacettepe University
umutcangokduman@gmail.com
In our day, foreign language learning is considered as the improvement of the abilities that provide
communication in that language. Learning a language by exposure to authentic use of this language
by real-life actors in daily life is one of the most significant methods for communication. With the
help of this exposure, the learner is expected to improve his/her linguistic skills and use them in
appropriate situations. Written and oral authentic texts play a key role in both learning and teaching
of a foreign language in order for increasing the learner’s motivation and putting the learned skills
in use under certain communication circumstances. One of the most suitable examples for authentic
documents which are not modified in order to serve for teaching purposes is daily newspapers.
Foreign language learners may have the knowledge of cultural values of that country; they may
join in a conversation and express themselves by following the agenda with the help of these
documents. Taking all this information into consideration, this study aims to focus on the
sociocultural knowledge underlined by CEFR (2001, p.102) and examine Turkish daily newspapers
in terms of teaching Turkish as a foreign language. Newspapers will provide insights about daily
use of language as they involve sociocultural elements such as, everyday living, living conditions,
interpersonal relations, values, beliefs and attitudes, body language, social conventions and ritual
behaviour. According to CEFR, food and drink, leisure activities, living standards, family
structures and relations, relations between sexes, race and community relations, social class,
ideologies, iconic historical personages and events, minorities, humour are a few of sub-headings
that include sociocultural knowledge. Within the scope of this study, only the front pages of
Turkish newspapers; Cumhuriyet, Hürriyet, Zaman, Yeni Akit and Birgün that have different worldvisions
will be analysed respectively in the period from March 15 and April 15 of 2016. The front
pages of aforementioned newspapers can be accessed free of charge all over the world via internet
even though not all of them are available in print. This access will enable learner and teacher to
attain a material that can be acquired instantly and contributes to the improvement of sociocultural
knowledge. Under the guidance of the findings, the question of which sociocultural elements stand
out in these different newspapers and what kind of sociocultural knowledge that they comprise in
respect to teaching Turkish as a foreign language will be discussed.
Keywords: Turkish as a foreign language, printed media, cultural studies, sociocultural
knowledge.